Ordines Decurionum Liburniae

Sažetak

Jedna od najznačajnijih društveno-političkih pojava u procesu uklapanja jednog teritorija u sastav rimske države bilo je formiranje novih naselja municipalnog ranga ili podjeljivanje municipalnih prava već postojećim naseljima. Tu pojavu koja je bila odraz širih društvenih promjena uvjetovale su društveno-ekonomske, geografske i geopolitičke okolnosti, te se je ona u heterogenim dijelovima imperija odvijala raznovrsnim tokovima. U rimskoj Dalmaciji proces stjecanja municipaliteta nije tekao istovremeno u svim dijelovima provincije. U općim crtama utvrđeno je da su obalna središta ranije dobijala municipalni status, dok su naselja u unutrašnjosti stjecala municipalni rang znatno kasnije. Među obalnim naseljima kao zasebna cjelina ističe se skupina liburnskih municipija, čiji je municipalni status ranijeg postanja, ne samo u odnosu na naselja istog ranga u unutrašnjosti provincije, već i na vrijeme nastanka obalnih municipija u južnom dijelu provincije. Za neke od tih naselja utvrđeno je da su bili municipiji već za Augusta, a prema nekim autorima municipalni rang su mogli dobiti za vrijeme Cezarova prokonzulata u Cisalpinskoj Galiji i Iliriku. Ne samo po relativno ranom vremenu nastanka, već i po čitavom nizu osobitosti, proces stjecanja municipalnih prava u Liburniji izdvaja se i razlikuje od analognih pojava u drugim dijelovima provincije.